Ouderen een kwetsbare groep in de maatschappij noemen, is een duidelijke vorm van ageisme, wat niet alleen staat voor discriminatie van ouderen maar ook voor het negatief stereotyperen van ouderen met stigmatiserende vooroordelen. Een term overgewaaid uit de VS die past in het rijtje van #BLM, #MeToo, de strijd voor LGTB-rechten, … Of ‘voor ouderen is het niet vanzelfsprekend om over te schakelen op digitaal bankieren’, is nog zo’n bewering die we onder ageisme kunnen classificeren. Beide komen uit een bericht op VRTNWS (17/12/2020) dat aansloot bij een interview in De Ochtend met Ellen Ophavens n.a.l.v. een onderzoek dat Okra voerde bij 2537 van zijn leden over bankieren.

Dit soort berichten bekrachtigen het beeld van ouderen als digitale hulpeloze klunzen. Van ouderen kan je dus niet verwachten dat ze hun bankzaken online of via een app afhandelen of laat staan contactloos betalen omdat ze enkel in kneuterige buurtwinkels komen waar ze nog nooit van Bancontact hebben gehoord. Eerlijk gezegd, ik zou al even moeten zoeken in mijn buurt naar een winkel waar ik vandaag niet contactloos kan betalen. Dit soort insinuaties versterken alleen maar het beeld van ouderen die hun centen in een sok onder hun matras bewaren.

Beweren dat ouderen een kwetsbare groep zijn in de maatschappij is een duidelijke vorm van ageisme.

Dat er in de samenleving een groep van mensen digitaal achterop hinkt, valt niet te ontkennen. De ene wil niet, de andere kan niet en nog andere hebben er de middelen niet voor. Dat er hier aandacht naar gaat en ook rekening mee wordt gehouden, is een maatschappelijke verantwoordelijkheid net als dat het ook de verantwoordelijkheid van banken en bedrijven is. Zeker nu de transformatie door de pandemie nog wordt versneld. Digitale platformen en devices moeten ontwikkeld worden met een gebruiker voor ogen met beperkte digitale vaardigheden en een beperkte digitale geletterdheid. Maar ervan uitgaan dat dit enkel ouderen zijn, is niet alleen de waarheid geweld aandoen, het schaadt ook de reputatie van ouderen in onze samenleving. Dan is het ook niet verwonderlijk dat niemand nog oud wil zijn.

De standaard senior bestaat niet. Het is zelfs niet echt duidelijk hoe oud die is. 55, 65, 70? Onder ouderen heb je de digitaal vaardige senior, de privacy paranoiac die enkel met klamme vingers het internet opgaat naast wat men noemt de technology challenged en disconnected senior. Profielen die je in alle leeftijdscategorieën en alle lagen van de bevolking voorkomen. Dat bevestigt ook Ad Geudens die met het online platform Parlangi jongeren die een nieuwe taal willen inoefenen, verbindt met ouderen waarvan die taal hun moedertaal is. “Staf (82) installeerde op zijn Mac een virtuele versie van Windows 10 toen dit platform nog maar enkel op die besturing werkte. Vera (78) kreeg Geudens via de telefoon op het platform waar ze nu wekelijks met anderstaligen afspreekt die Nederlands willen leren.” We kennen allemaal deze voorbeelden, zowel à charge als à décharge van ouderen.

Wanneer er sprake is van een groep die digitaal uit de boot valt, dan heeft dit vooral te maken met een gebrek aan vaardigheden of vertrouwen in de digitale wereld, vertelde Professor Lieven Demarez die de digitale toestand van Vlaanderen elk jaar met het Digimeter onderzoek in kaart brengt, recent nog op het Festival van de Toekomst. “In Vlaanderen heeft nog slechts een heel kleine minderheid geen toegang tot het internet. Nagenoeg iedereen heeft minstens een toestel in huis of in de broekzak waarmee je online kan gaan.” Maar Demarez maakt zich veel meer zorgen over die ongeveer 20% die niet de juiste vaardigheden heeft en neen, dit zijn niet enkel ouderen. De sterkst groeiende groep onder hen zijn jongeren en omdat men dit niet van hen verwacht, blijven ze ook vaak onder de radar. Voor ouderen die niet over de digitale kloof raken, zetten ouderenorganisaties en ouderraden in steden en gemeenten zich in. Voor jongeren aan die kant van de kloof, is er geen hulp voorzien.

Leid hier nu niet uit af dat het voor jongeren niet vanzelfsprekend is om over te schakelen op digitaal bankieren want hier hebben we nog geen woord voor.

Filip Lemaitre